Abstrakt: Wykład dotyczy procesu neoliberalnej transformacji bloku sowieckiego w późnych latach 80. i wczesnych 90., analizowanego na przykładzie Polski. Trajektoria tego procesu zasadniczo potwierdza tezę Loïca Wacquanta postawioną w artykule Trzy kroki do historycznej antropologii faktycznie istniejącego neoliberalizmu, że neoliberalizm ma tendencję raczej do przechwytywania i wykorzystywania niż po prostu demontażu i osłabiania struktur państwowych i mechanizmów władzy. Autor pokazuje, że przejściu od gospodarki planowej do rynkowej w byłym bloku sowieckim towarzyszyły również potężne operacje ideologiczne, przekształcające konstrukcję podmiotowości i czyniące ją kompatybilną z neoliberalnym kapitalizmem. Dowodzi to, że dwa tryby analizy neoliberalizmu – strukturalna analiza władzy państwowej i skupienie się na rządomyślności – powinny być traktowane jako komplementarne narzędzia zrozumienia neoliberalnych przemian. Jednak w przeciwieństwie do Wacquanta, w wykładzie wysunięto twierdzenie, że pod tym względem nie ma nic nowego w neoliberalizmie jako praktyce, ponieważ kapitalizm zawsze wymagał pomocy ze strony państwa, aby utrzymać pozornie autonomiczne rządy rynku.

Abstrakt: Przedmiotem wystąpienia jest analiza roli studenta w polskim dyskursie prasowym w latach 1989–1993. Celem przeglądu materiałów będzie zrozumienie, jak media kształtowały wizerunek studentów oraz jakie idee i wartości były z nimi wiązane w kontekście przemian społeczno-politycznych. Analiza obejmie materiały prasowe: artykuły, reportaże i felietony z ogólnopolskich oraz regionalnych gazet, które w tym okresie odgrywały kluczową rolę w kształtowaniu opinii publicznej. Wykorzystując narzędzia z zakresu krytycznej analizy dyskursu, dostarczę odpowiedzi na pytanie: jak język i narracje używane w prasie konstruowały wizerunek studentów. Przedstawione wyniki będą stanowić próbę uchwycenia złożoności narracji o studentach w tym szczególnym momencie historii Polski.

Abstrakt: Wystąpienie ma na celu analizę funkcjonowania akademików w latach 1989–1999 jako mikroświatów odzwierciedlających szersze procesy transformacji. Omówione zostaną zmiany w podejściu do samych akademików, proces ich wyprzedawania i ich miejsce w okresie rosnącego zainteresowania studiami. Przedstawione zostaną różnice w funkcjonowaniu domów studenckich w latach 90 w porównaniu do dzisiejszych realiów. Materiałem badawczym są artykuły o akademikach z gazet z lat 90.

Abstrakt: W moim wystąpieniu przedstawię charakterystykę protestów akademickich, które miały miejsce w latach 1989-1997, w czasie transformacji ustrojowej w Polsce. Skupię się na kategorii intensywności oporu akademickiego, mierzonej poprzez stopień radykalności działań: liczby uczestników protestów, form protestów i stopnia w jakim ich uczestnicy łamali prawo czy przyjęte normy społeczne. Przykłady protestów akademickich – zebranych na podstawie wzmianek w dziennikach ogólnopolskich i lokalnych tj. „Rzeczpospolita”, „Gazeta Wyborcza”, „Głos Wielkopolski”, „Dziennik Łódzki” i „Życie Warszawy” – pozwolą określić użyteczność narzędzia badawczego, z którego korzystałem i jakim jest Analiza Wydarzeń Protestacyjnych, określić ważne dla społeczności akademickiej problemy, sposoby wyrażania niezgody na wdrażane reformy szkolnictwa wyższego oraz stopień gotowości studentów i akademików do walki o swoje interesy.

Abstrakt: W wystąpieniu przedstawię dane, które zebrałam z Dziennika Łódzkiego od czerwca 1989 roku do grudnia 2000 roku. Prezentowane dane obejmą aspekty takie jak: sytuacja z zapleczem socjalnym łódzkich uczelni (stołówki, akademiki), stypendia, stan zdrowia studentów oraz omówię kilka protestów, które miały miejsce w Łodzi i dotyczyły szkolnictwa oraz szkolnictwa wyższego. Ponadto zwrócę uwagę na nowy trend w edukacji wyższej — otwieranie kierunków z zakresu menagementu i administracji.

Abstrakt: W wystąpieniu przedstawię wyniki analizy artykułów z „Głosu Wielkopolskiego” dotyczących najważniejszych i najgłośniejszych protestów środowiska akademickiego i studenckiego w latach 1989-1996. Omówię również problemu z jakimi mierzyły się publiczne uczelnie w Poznaniu tj. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Politechnika Poznańska. Analizy te zasilą naszą refleksję odnośnie genezy problemów poznańskich uczelni w latach 1989-1996 oraz tego, czy problemy te wpływają na współczesną kondycję poznańskich uniwersytetów.

Abstrakt: Wystąpienie opiera się na trzech węzłach problemowych. Pierwszy z nich to główne fale protestów studenckich w tym okresie, wraz z zastosowanymi metodami sprzeciwu oraz analizą ich przyczyn i skutków. Drugi to rozwój organów reprezentacji społeczności studenckiej Uniwersytetu Warszawskiego w okresie transformacji ustrojowej. Trzeci stanowi temat postaw pracowników i organów uczelni wobec wyzwań okresu transformacji (protesty, stanowiska i opinie). Materiał badawczy wykorzystany w wystąpieniu stanowią artykuły z „Życia Warszawy” oraz, dodatkowo, tematycznie uporządkowane wycinki prasowe sporządzone przez TVP znajdujące się w teczkach Archiwum Akt Nowych.

Abstrakt: W wystąpieniu przedstawię teoretyczne uzasadnienie tezy o tym, że globalne rankingi uniwersytetów stanowią zwornik kapitalistycznej produkcji w systemie nauki i szkolnictwa wyższego. Zwięźle przedstawię charakterystykę głównych narzędzi rankingowych (globalnych) i stojących za nią podmiotów kapitałowych, które rozpoczęły swoją przyspieszona ekspansję po 2003 roku (moment publikacji pierwszych wyników Rankingu Szanghajskiego). Zarysowanie tego krajobrazu posłuży za kontekst do omówienia sposobów odwołań uczestników życia publicznego w Polsce lat 90. do funkcji rankingów nauki i uniwersytetów w trakcie ówczesnych transformacji sektora.

Abstrakt: Punktem wyjścia wystąpienia są badania dotyczące struktur amerykańskiego kapitalizmu akademickiego, w tym roli tzw. sieci pośredniczących, łączących środowisko akademickie z biznesem. Klasyczna analiza z tego nurtu (Slaughter 1990) uwzględniała działalność organizacji, takich jak Business-Higher Education Forum (1982–1986), kluczowych dla zacieśniania tych relacji. Przyglądając się funkcjonowaniu sieci pośredniczących w akademickim kapitalizmie wskazywano na znaczenie pracy dyskursywnej, sprzyjającej prywatyzacji i utowarowieniu szkolnictwa wyższego, oraz na procesy wytwarzania menedżerskich podmiotowości w uczelniach. Choć badania te osadzono dotąd w ramach teorii neomarksistowskiej, zwracają uwagę ich ograniczenia, takie jak płaskość, statyczność i nierelacyjność analizy. Wystąpienie podejmuje krytyczną analizę tych koncepcji w kontekście peryferyjnego kapitalizmu akademickiego, wykorzystując jako przykład działalności określonej polskiej spółki, której dotychczasowe działania prowadziły do zawiązywania peryferyjnej „sieci pośredniczącej”. Zostaną omówione specyfika funkcjonowania tych sieci, ich metody łączenia uczelni i biznesu oraz charakter generowanych przez nie dyskursów i polityk.

Abstrakt: Przemiany ustrojowe w Polsce lat 90. głęboko zredefiniowały sektor nauki i szkolnictwa wyższego, a kluczową rolę w tym procesie odegrały kolektywy myślowe, takie jak Towarzystwo Popierania i Krzewienia Nauk oraz Społeczny Komitet Nauki. To na gruncie tych środowisk kształtował się dyskurs doskonałości naukowej, który stał się zarówno narzędziem rozmontowywania starych i legitymizacji nowych układów władzy, jak i instrumentem adaptacji nauki do wymogów rodzącego się porządku kapitalistycznego. Celem wystąpienia jest analiza narodzin tego dyskursu oraz ukazanie jego ewolucji w przededniu i pierwszym okresie transformacji. Szczególna uwaga zostanie poświęcona sposobom, w jakie dyskurs ten konstruował w różnych momentach figurę „dobrego uczonego”, ukazując tym samym jego wpływ na redefinicję hierarchii i kryteriów wartościowania w nauce oraz na sposoby jej instytucjonalnego funkcjonowania w nowych realiach społeczno-ekonomicznych.

Abstrakt: Celem wystąpienia jest analiza roli Pergamon Press i Roberta Maxwella w kształtowaniu kapitalistycznego systemu komunikacji naukowej i napięć w nim występujących. Pergamon Press – wydawnictwo założone przez Roberta Maxwella – było pierwszym komercyjnym przedsięwzięciem, które odniosło sukces na polu komunikacji naukowej. Warunkiem możliwości tego sukcesu był wzrost nakładów finansowych na sektor nauki i szkolnictwa wyższego po II wojnie światowej. W wystąpieniu zostaną omówione innowacje w modelach wydawniczych wprowadzone przez Maxwella, które przyczyniły się do rozwoju globalnych rynków wiedzy naukowej. Bardzo szybko rynki te uległy oligopolizacji przez największych graczy. Analiza ukazuje, jak działalność Pergamon Press wpłynęła na dynamikę produkcji, dystrybucji i dostępności wiedzy, kładąc podwaliny pod współczesne napięcia w świecie komunikacji naukowej.

Abstrakt: W wystąpieniu przedstawię w jaki sposób w latach 90. w Polsce wytwarzane były nowe peryferyjne ograniczenia dla rozwoju wydawnictw naukowych. Przykład Wydawnictwa Naukowego PWN pozwoli mi pokazać, że wydawnictwa były ograniczane przez: niestabilność rynku, zależność od zagranicznych inwestorów, zacofanie technologiczne i nieskuteczną ochronę państwa. Przypadek ten zostanie zrekonstruowany na podstawie analizy najważniejszych problemów polskiego rynku książki obrazowanych przez artykuły publikowane w branżowym czasopiśmie “Notes wydawniczy” w latach 1992-2010, wywiadu eksperckiego, oraz statystyki liczby wydawanych książek przez PWN. Wystąpienie wskaże też na szerszy kontekst peryferyjnego rynku wydawniczego: nieskuteczna ochrona rozwoju PWNu przez państwo łączyła się bezpośrednio z sytuacją materialną polskich studentów oraz dążeniem państwa do “doskonałości naukowej”.